یادگیری و تثبیت حافظه تحت تأثیر مقدار و کیفیت خواب قرار دارد

یادگیری و حافظه تحت تأثیر مقدار و کیفیت خواب قرار دارد

گاهی اوقات برای مطالعه دروسی که در دانشگاه ، مدرسه یا آموزشگاه فراگرفته ایم از خواب خود می زنیم. بخصوص در زمان امتحانات خیلی اتفاق می افتد که دانشجویان و دانش آموزان شب های متعددی را بیدار می مانند تا درس بخوانند. اما کمبود خواب توان یادگیری ما را کاهش می دهد و قدرت حافظه ما را برای بخاطر سپردن تضعیف می کند. مجله خواب داتیس در این یادداشت به بررسی اثر خواب بر فرایند یادگیری و ذخیره سازی اطلاعات در مغز می پردازد.

فرآیند یادگیری و خواب

خواب ، یادگیری و حافظه پدیده ای در هم پیچیده است که هنوز ، بطور کامل درک نشده است. با این حال مطالعاتی که بر روی انسان ها و حیوانات انجام شده است ، نشان می دهند که کمیت و کیفیت خواب تأثیر قابل توجهی بر یادگیری و حافظه دارد.

مطالعات نشان می دهند که خواب به دو شکل متمایز به یادگیری و حافظه کمک می کند. اول این که افرادی که از خواب خوب و کافی محروم بوده اند ، به سختی می توانند تمرکز کنند و قابلیت آموزش و به یاد سپاری این افراد کاهش پیدا می کند. دوم این که خود خواب در تثبیت حافظه نقش دارد و این موضوع برای آموختن مطالب جدید ضروری است.

با وجود این که مکانیزم دقیق یادگیری و حافظه هنوز کاملا شناخته شده نیست ، معمولا سه اصطلاح اصلی در مورد عملکردهای آن استفاده شود. فراگیری ، به مقدمات ورود اطلاعات جدید به مغز گفته می شود. تثبیت به فرایندی اطلاق می شود که در آن یک خاطره ثبت می شود. فراخوانی به توانایی دسترسی ( آگاهانه و نا آگاهانه ) به اطلاعات پس از ذخیره شدن آن، گفته می شود.

هرکدام از این مراحل برای عملکرد مناسب حافظه ضروری است. فراگیری و فراخوانی فرایندهایی هستند که در هنگام بیداری اتفاق می افتند. اما بر طبق تحقیقات انجام شده، تثبیت در زمان خواب اتفاق می افتد، زمانی که اتصالات عصبی شکل دهنده حافظه در حال تقویت شدن هستند. در مورد این که خواب چگونه این فرایند را ممکن می سازد اتفاق نظر وجود ندارد اما بیشتر محققان فکر می کنند ، ویژگی های خاص امواج مغزی ، در طول مراحل مختلف چرخه خواب با شکل گیری انواع مختلف حافظه ارتباط دارند.

متخصصان خواب ، نقش خواب در یادگیری و حافظه را به دو روش مختلف مورد مطالعه قرار می دهند. اولین رویکرد به مرحله های مختلف خواب در پاسخ به آموختن انواع مختلفی از وظایف توجه دارد. رویکرد دوم چگونگی اثر گذاری محرومیت از خواب خوب و کافی بر یادگیری را بررسی می کند. محرومیت از خواب می تواند کامل باشد یعنی فرد کلا نتواند بخوابد ، یا فرد از قسمتی از خواب محروم شود یعنی محرومیت از خواب اولیه یا انتهای خواب اتفاق افتد. حالت سوم محرومیت انتخابی است که در آن فرد از مرحله ای از چرخه خواب محروم می شود.

مراحل خواب و انواع حافظه

انواع مختلف حافظه در وضعیت های جدید یادگیری شکل می گیرد. دانشمندان وجود رابطه بین مراحل مختلف خواب و تثبیت انواع مختلف حافظه را بررسی می کنند. مطالعات اولیه خواب و حافظه بر حافظه اخباری متمرکز بود، که شامل دانش اطلاعات حقیقت محور است، یا آنچه که ما می دانیم (بطور مثال پایتخت فرانسه، یا غذایی که دیروز برای شام خورده ایم).

در یک مطالعه افراد در یک دوره فشرده یادگیری زبان شرکت داده شدند و افزایش مرحله خواب حرکت سریع چشم (REM) مورد مشاهده قرار گرفت. این مرحله ای از چرخه خواب است که دیدن رویا در آن اتفاق می افتد. دانشمندان فرضیه سازی کرده بودند که در مرحله REM ، تثبیت اطلاعات دریافت شده اتفاق می افتد. مطالعات بعدی نشان داد که مرحله خواب REM در صورت پیچیدگی اطلاعات و وجود ابعاد احساسی در اطلاعات دریافت شده در فرایند حافظه اخباری اثر دارد. اما در صورتی که اطلاعات دریافت شده ساده و از لحاظ احساسی طبیعی باشند این مرحله از خواب در ذخیره سازی آن ها دخالتی ندارد.

همچنین تحقیقات بر خواب و نقش آن در حافظه رویه ای یعنی به یادآوردن چگونه انجام دادن کارها (به عنوان مثال راندن دوچرخه یا نواختن پیانو) تمرکز دارد. به نظر می رسد که خواب REM نقش حیاتی در تثبیت حافظه رویه ای دارد. مراحل دیگر خواب نیز در فرایند یادگیری نقش دارند. بطور مثال یادگیری حرکتی به مقدار مراحل سبک تر خواب بستگی دارد.

درحالی که یادگیری تصویری هم زمان به مراحل سبک تر و عمیق تر خواب و امواج کند خواب و مرحله REM بستگی دارد.

تأثیر محرومیت از خواب بر یادگیری و عملکرد

زمینه مورد بررسی دیگری که مورد توجه محققان قرار دارد، اثر محرومیت از خواب بر یادگیری و حافظه است. زمانی که ما از خواب کافی محروم می شویم ، تمرکز و دقت و هوشیاری ما کاهش پیدا می کند و در نتیجه آن دریافت اطلاعات دشوار می شود. بدون خواب کافی نورون هایی که بیش از حد کار کرده اند نمی توانند اطلاعات را به درستی هدایت کنند و ما دسترسی خود را به اطلاعاتی که قبلا دریافت کرده ایم از دست می دهیم.

به علاوه تفصیر ما از وقایع نیز دستخوش تغییر و نقص خواهد شد. ما قادر به درک درست وضعیت، برنامه ریزی و تصمیم گیری صحیح نخواهیم بود. قدرت قضاوت ما نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. کمبود خواب نه تنها یادگیری ما را کندتر می کند بلکه بر دیگر عملکردهای مغز نیز اثر منفی می گذارد.

کارشناسان تشک داتیس با درک صحیح تأثیر خواب بر قدرت یادگیری و حافظه به اهمیت این موضوع پی برده و با در نظر گرفتن عوامل متعدد تأثیر گذار بر کیفیت و سلامت خواب اقدام به تولید علمی انواع تشک های ارتوپدیک و بایوریتمیک نموده است تا پاسخگوی نیازهای خانواده بزرگ مشتریان خود باشد.