علت سرگیجه هنگام خواب شبانه چیست و چگونه با آن مقابله کنیم؟

سرگیجه هنگام خواب می تواند باعث ایجاد ترس و اضطراب در فرد شود و  آشنایی با علت ها و روش های درمان آن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این یادداشت به این اختلال سلامتی و روش های مقابله با آن پرداخته ایم.

علت سرگیجه هنگام خواب شبانه چیست و چگونه با آن مقابله کنیم؟

در صورتی که حس کرده اید که اتاق در حال چرخش است درحالی که شما ثابت هستید، این حالت همان سرگیجه است. افرادی که دچار این وضعیت هستند ممکن است این حس را برای چند دقیقه، چند ساعت و بعضی وقت ها حتی تا چند روز داشته باشند. از آنجایی که علائم آن می تواند با کم خوابی شدت بگیرد، در این مقاله نکات و ترفندهایی برای بهتر خوابیدن در وضعیت سرگیجه ارائه داده ایم که می تواند به کاهش علائم این اختلال نیز کمک کند.

اما قبل از این که به سرگیجه هنگام خواب بپردازیم بهتر است بطور کلی این مشکل را معرفی و انواع مختلف آن و محرک هایش را بررسی کنیم.

سرگیجه چیست؟

سرگیجه احساس گیجی، از دست دادن تعادل یا حس حرکت کردن اتاق است در حالی که فرد ممکن است ثابت یا به آرامی در حال حرکت باشد. اگرچه به خودی خود خطری برای زندگی ندارد اما می تواند بهشدت ناراحت کننده باشد. همچنین، اگر در حین رانندگی، هدایت ماشین آلات سنگین یا در حال تمرینات ورزشی اتفاق بیافتد می تواند موجب جراحات جدی در خود شخص یا دیگران شود. علاوه بر حس گیجی می تواند موجب حالت تهوع و بالا آوردن فرد شود.

علت سرگیجه چیست؟

بعضی ها هنگام نگاه کردن از ارتفاع به پائین دچار سرگیجه یا حس سبک سری می شوند، که مسئله مهمی نیست اما به عنوان یک اختلال این مشکل می تواند ناشی از گوش درونی شما باشد. معضل می تواند مربوط به یک عفونت ویروسی، ضربه وارد شده به سر در گذشته باشد، یا حتی چیزی به نام سرگیجه وضعیتی حمله ‌ای خوش ‌خیم یا بی‌پی‌پی‌وی، که بطور مشخص به آن خواهیم پرداخت.

گوش درونی شما، تعادل شما را حفظ می کند، از این رو اگر هر چیزی باعث اختلال در عملکرد طبیعی آن شود علائم آن سرگیجه و از دست دادن تعادل خواهد بود. توجه کنید که ما به مسئله سرگیجه به عنوان یک علامت اشاره کردیم نه به عنوان بیماری. برای این که این موضوع را به درستی متوجه شوید به خاطر داشته باشید که سرگیجه علامت یک معضل نهانی است و ما به آن ها خواهیم پرداخت.

سرگیجه وضعیتی حمله ‌ای خوش ‌خیم

همانطور که کمی پیش تر اشاره کردیم، یکی از رایج ترین علت های گیج رفتن سر مشکلی به نام BPPV است. به این مشکل سنگ گوش هم می گویند. این سنگ های گوش تکه های کوچک کلسیوم هستند که درون گوش شما جمع شده اند. وقتی حرکت می کنند باعث احساس گیجی می شوند.

نشانگان منییر

علت بالقوه دیگری که برای سرگیجه هنگام خواب وجود دارد بیماری نشانگان منییر است. برخلاف مشکل قبلی که از تجمع تکه های جامد ایجاد می شد نشانگان منییر به علت تجمع مایعات ایجاد می گردد که در گوش که موجب تغیرات فشار می شوند.

منییر بطور معمول بین 20 تا 50 سالگی ایجاد شده و اغلب باعث درجاتی از کاهش شنوایی می شود. این بیماری باعث وزوز گوش هم می شود که در این حالت درون گوشتان صدای زنگ می شنوید.

عفونت یا آماس گوش درونی

یک عفونت ویروسی می تواند مسبب علائم سرگیجه باشد. عفونت باعث اتهاب عصب های گوش درونی می شود که آن هم علائم سرگیجه را ایجاد خواهد کرد. بخشی از گوش درونی که دچار عفونت می شود لابیرنت نام دارد و از این رو به آماس گوش درونی لابیرینتیتیت می گویند.

اغلب مواقع، آماس گوش درونی پس از سرماخوردگی ویروسی یا آنفلوآنزا ایجاد می شود. اگرچه می تواند به دلایل مختلف دیگری از قبیل ضربه به سر، آلرژی ها، سوء مصرف الکل، عفونت باکتریایی، وجود تومور در گوش میانی، یا مصرف دوز بالایی از آسپرین نیز ایجاد شود.

علت های دیگر سرگیجه

علت های دیگری از جمله وجود تومور در مغز و سکته های مغزی نیز وجود دارند. این ها جدی تر هستند و باید مستقیما توسط پزشک متخصص شما تشخیص داده شوند.

توصیه هایی برای افرادی که از سرگیجه هنگام خواب رنج می برند

به اندازه کافی نخوابیدن می تواند دفعات بروز مشکل را افزایش دهد. داشتن خوابی آرامش بخش و کامل در طول شب باعث کاهش سرگیجه هنگام خواب خواهد شد. به علاوه، خوابیدن در پوزیشن یا حالت نادرست می تواند محرک سرگیجه باشد. برای آشنایی با حالت های مختلف خوابیدن مجله خواب داتیس را مطالعه کنید.

قبل از خواب

از خوردن خوراکی های فلفلی اجتناب کنید: غذاهای تند و فلفلی می توانند فرایند گوارشی شما را مختل کرده و خوابیدن در طول شب را برای شما سخت تر کنند. در چند ساعتی که به خوابیدنتان مانده است خوراکی های ملایم تری را میل کنید.

از نگاه کردن به صفحه نمایش روشن اجتناب کنید: نور تلویزیون یا گوشی موبایل تولید ملاتونین را که هورمونی ضروری برای خوابیدن است، به تاخیر می اندازد. بجای نگاه کردن به نمایشگرهای الکترونیکی سعی کنید کمی کتاب بخوانید.

از کافئین دوری کنید: علاوه بر این که کافئین شما را بیدار نگه می دارد، اسید موجود در آن می تواند باعث سوزش معده شود و خواب شما را مختل کند. خاصیت ادرار آور آن نیز باعث خواهد شد که نیمه شب مجبور شوید به دستشویی بروید. اگر شما خواب شبانه خوبی ندارید به غیر صبح ها سعی کنید از نوشیدنی های کافئین دار پرهیز نمائید.

تمرینات تنفسی و مدیتیشن: کمک گرفتن از تکنیک های آرام کننده ای مثل نفس عمیق و مدیتیشن می توانند به شما در رسیدن به یک خواب خوب و آرامش بخش کمک کنند. در یک تکنیک نفس عمیق شما باید سه مرحله ساده را انجام دهید:

• در حالی که از راه بینی نفسی عمیق می کشید تا چهار بشمرید
• سپس نفس خود را در سینه حبس کرده تا هفت بشمرید
• در حال شمردن تا هشت، نفستان را بطور کامل از طریق دهان بیرون بدهید

این تکنیک تنفس عمیق خون شما را با اکسیژن پر می کند و تاثیری آرامش بخش ایجاد می کند که به خواب شما کمک خواهد کرد. همچنین مدیتیشن با خالی کردن ذهن به شما کمک می کند که خوابی بدون استرس داشته باشید.

حالت خواب مناسب برای جلوگیری از سرگیجه هنگام خواب

ممکن است متوجه شوید که خوابیدن به پهلو بطور خاص می تواند باعث تشدید سرگیجه هنگام خواب شود. احتمالا ساده ترین راه حل این خواهد بود که به چهلوی دیگرتان بخوابید و جای خوابتان را طوری تنظیم کنید که چرخیدن به سمت مخالف در طول شب برایتان سخت باشد و در نتیجه بتوانید پوزیشن خواب خود را در طول شب حفظ کنید.

همچنین می توانید به پشت یا روی شکم بخوابید. البته خوابیدن روی شکم می تواند مشکلات دیگری ایجاد کند و از این رو توصیه نمی شود. داشتن تشک مناسب برای حالت های مختلف خواب هم می تواند کمک کند. مثلا اگر شما به پهلو می خوابید باید تشکتان کمی نرم تر باشد تا شانه شما بتواند در آن فرو رفته و ارتفاع گردن در وضعیت مناسبی قرار بگیرد. برای افرای که به پشت می خوابند تشک های سفت تر می تواند کارایی بهتری داشته باشد. نداشتن تشک مناسب باعث تغییر مکرر وضعیت خواب در طول شب خواهد شد و حفظ پوزیشن خوابتان را دشوار خواهد کرد.

بالش وج می تواند به تنظیم وضعیت سر برای جلوگیری از سرگیجه هنگام خواب کمک کند

تنظیم وضعیت قرار گرفتن سر

باید سرتان را در زاویه ای قرار دهید که از فشار حاصل از مایع جمع شده در گوش درونی جلوگیری کند. اگر روی یک بالش می خوابید استفاده از بالش دوم می تواند مفید باشد. همچنین می توانید از بالش وج که نوعی بالش بزرگ با شیب مناسب برای بالا نگه داشتن سر است استفاده کنید.

استفاده از بالش های مسافرتی که معمولا مسافران سفرهای هوایی برای نگه داشتن گردن از آن ها استفاده می کنند نیز می تواند مفید باشد. بخصوص وقتی از بالشی بلند استفاده می کنید این می تواند از گردن شما محافظت کند.

توصیه هایی برای هنگام بیدار شدن

بدترین کاری که می توانید انجام دهید این است که هنگام بیدار شدن به سرعت از روی تخت خوابتان بیرون بپرید. اگر شما دچار مشکل سرگیجه هستید این کار باعث تشدید آن خواهد شد. برعکس شما باید به آرامی بیدار شوید و سرتان را به آرامی و با تاخیر حرکت دهید. همچنین بجای استفاده از زنگ ساعت بهتر است با صدای موسیقی یا نور طبیعی از خواب بیدار شوید. این باعث خواهد شد که به نرمی از جایتان بلند شوید و خطر حرکت دادن ناخودآگاه و سریع سر را کاهش خواهد داد.

اگر دفعات تکرار سرگیجه هنگام خواب بیشتر شد، باید به یک پزشک مراجعه نمائید. بعضی وقت ها درمان این مشکل نیاز به دارو یا یک جراحی کوچک دارد که باید توسط پزشک متخصص تجویز شود.

انواع تشک های استاندارد و طبی و طبی-فنری داتیس:

مشاهده انواع بالش های داتیس:

منبع